Rüya Nedir? Neden Rüya Görürüz?

Geçmişten günümüze, tarih boyunca merak konusu olan rüyalar ilgi uyandırmaktadır. Gecenin karanlığında gözlerimizi kapattığımız anda bilinçaltımızın perdesi açılarak ve bizi bambaşka dünyalara götürür. Tüm bunlar yaşadıklarımızdan bağımsız olmayan ve bilinçaltımızın bir yansıması olan rüyalarımızdır. Peki rüya nedir ve neden görülür? Pek çok kişinin merak ettiği rüyalar hakkında ne biliyoruz? Bilim dünyası rüyalar hakkında cevaplar aramaya devam ederken haydi gel biz de tarih boyunca farklı anlamlar yüklenmiş rüyanın ne olduğuna daha yakından bakalım.

Rüya Nedir?

Rüya alemi ucu açık ve tam olarak netlik kazanamayan konular arasında yer alır. Peki rüya ne demektir, ne anlama gelir? Rüyalar, uyku sırasında kişinin zihninde ortaya çıkan canlı anlamlı veya anlamsız görüntü ve düşüncelerdir. Bu esnada zihinde; duygu, düşünce, algı ve hayal birleşerek bir deneyim oluşturur. Rüya görmek, görsel ve işitsel olarak hissedilen bir duygu bütünlüğünün göstergesi olarak bilinir. Rüyalarda zaman kavramı olmamakla birlikte rüyalar saniyeler içerisinde görülür. Kişi tüm gece boyunca rüya görmüş gibi hissetse de rüya ve gerçek zaman arasında farklı bir zaman ayrım vardır. Buna istinaden rüya süresi hakkında net bir süre söylemek de oldukça güçtür. Rüyalar uyku döngüsünün REM (Rapid Eye Movement) evresinde ortaya çıkmaktadır. REM evresi hızlı göz hareketleri olarak da bilinen aşama olup beyin içindeki faaliyetlerin artmasından dolayı rüya görme deneyimi yaşanır. Bahsi geçen bu evrede uyku oldukça hafif olup diğer uyku evrelerine kıyasla daha yoğun ve canlı bir aşamadır. Yapılan araştırmalar rüyaların kaynağını tam olarak bulamamış olsa da günlük yaşantı içerisindeki deneyimlerin işlenmesi, yüzleşme, duygu, deneyim veya bilinç altındaki düşüncelerin etkisi ile ortaya çıktığı kanaatindelerdir. Rüyalar hakkında farklı görüş ayrılıkları da vardır. Bilimsel araştırmacılar rüyaların bir zihin aktivitesi olduğunu savunurken spritüaller rüyaların kişiye vermek istediği bir mesaj ve ipuçları barındırdığını ileri sürerler. Buna bağlı olarak da rüyaların anlam ve yorumu ortaya çıkmıştır olup; psikolojik, bilişsel ve kültürel faktörlerden etkilenmektedir.

Neden Rüya Görürüz?

Rüya görmekle ilgili merak edilenlerden bir diğeri ise neden rüya görürüz sorusu olmaktadır. Rüya neden görülür sorusunun cevabı bilimsel açıdan tam açıklanamasa da rüya görmeyi sağlayan birden fazla durum söz konusudur. Bunların başında uyurken bile beynin etkinliğini sürdürmesine devam etmesi gelir. Rüya görme, yapılan araştırmalara göre bilinçaltının uyku sırasında dışavurumu olarak da söylenmektedir. Beyinin gece boyunca etkinliğini sürdürmesi ve rüyalarında bu sırada ortaya çıkmasından kaynaklanmaktadır. Bunların yanında rüya görme nedenleri farklı görüşlere sahip olduğu için şu şekilde sıralanabilir:

• Bunun yanında rüya görmenin nedenlerinden bir diğeri de gün içinde yaşanan deneyimlerin işlenmesi süreci olarak da görülür. Bu durumda öğrenme, hafıza, ve duygusal deneyimler bilinç ve bilinçaltına işlenir.
• Rüya görmenin nedenlerinden bir diğeri de duygusal düzenleme sağlama ihtiyacının öne sürülmesidir. Günlük yaşamda yaşanan duygusal deneyimler rüyalar yoluyla işlenir ve duygusal sağlığın sağlıklı bir şekilde devam etmesini sağlamaktadır.
• Tüm bu görüşlere istinaden psikanalisttik teori, rüyaların bilinçaltında bastırılmış duygu, düşünce ve arzuların bir yansıması olduğu anlamına gelir. Rüyalar ile sembolik bir dil kullanılarak bilinçaltına bu durum yansıtılır. Sigmund Freud’da bu teoriyi savunanlar arasında yer alır. Ona göre bilinçaltında bulunan ve bastırılmış düşünceler rüya ile dışa vurmaktadır. Böylece rüyada görülenlerin anlamı özel ve kişiye göre yorumlanmaktadır. Bastırılmış isteklerin bir göstergesi olması açısında doğru yorumlanmasına dikkat çekmektedir.

Ne Zaman Rüya Görürüz?

Rüya konusu oldukça geniş ve merak uyandırıcı alanlardan biri. Dolayısıyla da pek çok soru işaretlerinin kafamızda yer edinmesine sebep olur. Bunlardan biri de rüya ne zaman gerçekleşir sorusu. Yapılan araştırmalara göre bir insanın yaşamı boyunca yalnızca 6 yıl kadar rüya gördüğü öne sürülmektedir. Böylece kanıya göre 6 yıl kadardan fazla rüya görülmediği dile getirilmektedir. Rüyalar uykunun REM evresinde gerçekleşir. Bu evre her gece ortalama 2 saat sürmekte ve rüyalara bu iki saatlik zaman diliminin yalnızca birkaç saniyesinde görülmektedir. Rüyanın görüldüğü saat aralığı saat 3 ile 5 arasında görüldüğü düşünülse de bu durum kişisel olarak değişiklik göstermektedir. REM uykusunda rüya gören kişiler incelendiğinde beyince çeşitli duygu durumlar görülmektedir. Heyecan, korku, kaygı gibi amigdala ile bağlantılı bu duygular uyku sırasında amigdalanın aktif bir şekilde çalıştığını göstermektedir. Amigdala aktif bir şekilde çalışma durumu içerisindeyken ön beyin uyku halindedir. buna karşın rüyaların REM uykusu evresinde güçlü bir bağ olduğunu göstermektedir.

Rüya Türleri Nelerdir?

Rüyalar alemi içerisinde farklı farklı rüyalar görülmektedir. Geniş bir yelpazeye sahip olan bu rüyalar kişilerin yaşadığı deneyim, yaşantı, düşünce ve duygulara göre değişebilmektedir. Peki rüya türleri nelerdir? Haydi gel şimdide de rüya türlerini inceleyelim.

• Basit Rüyalar: Günlük, gündelik veya normal rüyalar olarak da adlandırılabilen bu rüya çeşitleri günün koşuşturmacasının yansıdığı rüyalar olarak bilinir. Unutulmaya yatkın olan bu rüyalar gün içinde yaşanılan olaylara ve geçmiş deneyimlere göre şekillenir.
• Gerçek Rüyalar: Yorumlanabilmeye açık olan bu rüya türü gerçek hayatta karşılaşılabilecek türden rüyalardır. Gelecekten rüyalar olarak da bilinen bu rüyalar, gerçekte ve gelecekte yaşanılacak olayların rüyada görüldüğü kanısındadır. Bilimsel anlamda bir açıklama bulunmamakla birlikte rastlantıya dayanıldığı öne sürülmektedir.
• Güzel Rüyalar: İnsana huzur veren güzel rüyalar, mutluluk uyandırıcı ve uyandığında huzurlu hissettiğin rüyalardır. Bu rüyalarda genlikle sevdiğin kişilerle veya yapmaktan hoşlandığın aktivitelerle ilgilenirsin.
• Tekrarlanan Rüyalar: Bu rüyalarda kişi rüya sırasında aynı mekan ve aynı kişilerle tekrar tekrar aynı durumları yaşamasıyla gerçekleşir. Nadir görülen rüyalar arasındadır.
• Rüya İçinde Rüya Görmek: İngilizce “nested dreams” olarak bilinen bu rüyalar metafizik bir deneyim olarak kabul edilmektedir. Rüya görürken başka bir rüyanın görülmeye başlanmasıdır. Bu rüyalar kişinin gerçek dünyadan rüya alemine bir adım daha atmasını ifade eder. Uyandığını sanıp hala rüyada olduğunu hissettiğin rüyalar yaşamışsındır. Bu rüya hali 2 ila 3 kere tekrarlanabilmektedir.
• Deja Vu Rüyaları: Bu rüyalarda kişi gerçek yaşamda daha önce rüyasında yaşadığı bir olayı deneyimler.
• Kabuslar: Stres, kaygı, yorgunluk halinin fazla olduğu zamanlarda daha çok yaşanan rüyalardır. Genellikle korkutucu ve can sıkıcı rüyalardır.
• Lucid Rüyalar: Rüyanın gören kşinin rüya içinde olduğunu fark ettiği rüya türleridir. Kişi bu rüyaları kontrol edebilmektedir.

Rüyada Görülen Semboller Ne Anlama Gelir?

Rüya konusu araştırılmaya başladığı günden bu yana birçok fikir ortaya atılmıştır. Rüyalara yönelik çeşitli yorumlar yapılmış, insanların gelecekleri ve bugünleri ile ilgi birçok kanıya varılmıştır. Rüyada görülen semboller, kişinin yaşantısına yönelik anlatmak verilmek istenen mesajlar şeklinde yorumlanmaktadır. Dolayısıyla rüya sembolleri kişinin yaşantısına dair anlatılmak istenen mesajlar olduğundan belirli anlamlara sahiptir. Freud rüya sembollerini psikanalitik ve bilinçaltı açısından değerlendirmektedir. Psikolojik açıdan farklı yorumlara sahip olan bu semboller psikanalitik sembolleri bağlamında incelendiğinde şu karşılıklara denk gelir.

• Ev: İnsan bendeni ifade eder.
• Su: Yeni bir doğuş veya doğumu simgeler. Suya atlama veya sudan çıkma gibi rüyalar anne çocuk ilişkisine dayanır.
• Yolculuk: Freud yolculuğu ölüm korkusuna yormaktadır.
• Yeraltı: Birini aramak ile ilişkilendirilir.
• Cinsel Semboller: Cinsel arzuyu simgeler.
• Yılan: Güç arzusu, korku olarak nitelendirilir.
• Ölüm: Duygusal veya fiziksel anlamda yeni bir başlangıç olduğu söylenir.
• Kedi: Gizli arzu, gizemli veya sinsi düşünce ve davranışlar anlamına gelir.
• Saat: Zamanın değerinin farkında olamama ve kısıtlılık olarak yorumlanır.
• Araba: Hayat yolculuğu anlamına gelir.